George Orwell Kimdir?

George Orwell ve Okumadan Geçmemeniz Gereken 4 Orwell Eseri

Okumadan Geçmemeniz Gereken 4 Orwell Eseri

“Geleceği merak ediyorsanız, insan suratına yapışmış bir postal hayal edin, her zaman…”

Biri ironik bir mizah anlayışından mı söz etti? 
Hep ütopyalarla süslediğimiz geleceğimizi, distopyalarla anlatmayı tercih edenlerden, Orwell.
Kısaca George Orwell kimdir? ve hayatı nasıldı diye bahsettikten sonra, okumadan geçmemeniz gereken 4 Orwell eserinide tanıtalım.

George Orwell Kimdir?

Bazı yazarlar eserleri için takma adları tercih ediyor. Bunlardan biri de Eric Arthur Blair. Kendine kitapları ve denemeleri için George Orwell ismini seçmiş.

İngiliz yazar, Hindistan’ın Motihari kentinde 1903’te dünyaya gözlerini açtı.Sonrasında eğitim hayatı ve Dünya’nın çalkantılı dönemleriyle birlikte farklı hayatlar yaşadı. 1950’de Londra’da hayatını kaybetti.

İlk kitapları yayınlanana kadar farklı gazetelere ve yayınevlerine birçok deneme, roman gönderen Orwell, uzun bir süre olumsuz dönütler alsa da, yazmaktan asla vazgeçmedi. 

İlgiyle okuduğumuz birçok eserini, pek çok yazar gibi başından geçen olaylar ve içinde bulunduğu koşulların etkisiyle yazan Orwell, yıllar sonra bile okudukça bizleri büyüleyen bir bakış açısı, insana bakışı, farklı gözlemleri, anti-ütopik düşünceleri ve akıcı-sade anlatımıyla mutlaka okunması gerekenler listesinde üst sıralarda yerini koruyor.

Üstelik Orwell eserlerini yazarken kendinden hiç ödün vermemesiyle biliniyor. Bernard Crick’in dediği gibi “sanatı tanınmışlıktan üstün tutardı ve bunu içtenlikle yapardı.” Orwell’ın kendi ilkelerinden yola çıkarak, yazmak isteyenlere birkaç öğüdü var;

  • Asla basılı ortamda görmeye alışık olduğunuz bir metafor, benzetme ya da deyim kullanmayın.
  • Kısa bir kelimenin yeterli olduğu yerde asla uzun bir kelime kullanmayın.
  • Eğer bir kelimeyi atmak mümkünse, mutlaka atın.
  • Asla aktif çatı kullanabileceğiniz bir yerde pasif çatı kullanmayın.
  • Günlük dilde karşılığını bulabildiğiniz bir kelime için asla yabancı bir deyim, bilimsel bir terim ya da teknik dil kullanmayın.
  • Doğrudan barbarca bir laf etmektense bu kurallardan birini derhal unutun.

Günümüzde, prestijli siyasi yazı ödülü olarak görülen George Orwell ödülleri; en iyi siyasi kitap, siyasi gazeteci ve siyasi web blog yazarı alanlarında verilmektedir.

Okumadan Geçmemeniz Gereken 4 Orwell Eseri

1984 (Nineteen Eighty Four) 

“Büyük Birader Seni izliyor” 

Bilinçleninceye dek başkaldıramayacaklar, başkaldırmazlarsa da hiçbir zaman bilinçlenemeyecekler.”

1949 yılında yayımlanan Orwell’ın son şaheseri, süper bir distopik kurgu olan “1984” aslında eleştirel bir uyarı kitabıydı. 2. Dünya Savaşı sonrası oluşan baskıcı toplumlar, onların tutumlarına bir eleştiri de diyebiliriz. 

Büyük birader, çiftdüşün tekniği ve düşünce polisi kavramlarını günümüze ulaştıran eser, 1984.

Okyanusya adındaki bir ülkede oluşturulan baskıcı rejim(rejimi yöneten Büyük Birader) Winston adındaki baş kahramanın yaşantılarından yola çıkılarak okura aktarılıyor. Orwell bize, özel hayatın olmadığı, insanların sınıflara ayrıldığı, zıtlıklar toplumundan bir fotoğraf çekiyor adeta. Winston’un özel hayatı, günlük hayatı ve Okyanusya’yı yöneten parti tarafından istenilen vatandaş kıvamına getirilmesi şeklinde eseri bölümleyebiliriz. 

Kısa-Kısa 1984

  • Kitabın adı Avrupa’daki Son Adam olarak düşünülse de, 1984 adının daha çok tutulacağı düşünüldü.
  • Yazar, 1980 ve 1982 isimlerini de düşündü.
  • Maalesef Orwell 1984’ün yayınlanmasından 7 ay sonra hayatını kaybetti.
  • 1984 kitabı, Michael Radford tarafından, 1984 yılında beyaz perdeye uyarlandı.
  • 1984 ve Hayvan Çiftliği kitapları 65 dile çevrildi.

Hayvan Çiftliği “Animal Farm: A Fairy Story”

 “Bütün hayvanlar eşittir, fakat bazı hayvanlar ötekilerden daha fazla eşittir.”

Siyasi bir fabl olan Hayvan Çiftliği 1945 yılında yayımlandı. 

Metaforlar, benzetmeler, 1940ların siyasi olaylarına birçok göndermelerle dolu bu eser, ün ve parayla birlikte Orwell’ın adını dünyaya duyurdu.

Hayvan Çiftliği, masal tadında siyasi birçok eleştiriyi içerisinde barındırıyor. Orwell, Rus Devrimi ve sonrasında zorbalığın hüküm sürdüğü Stalin dönemini, kapitalizmin eleştirisini bir çiftlik ve içerisindeki hayvanlarla bizlere aktarmayı seçti. Kitap; Kartopu ve Napolyon isimli iki domuzun, çiftlikte hayvanlarla birlikte insan yönetiminden çıkıp örgütlenerek yönetimi hayvanların ele almasıyla başlıyor. Sonrasında domuzların otorite sevdasının getirdiği diktatörlükle, hayvanlara zulmüyle devam eden bu eseri okurken, insani hırslarımızın bize neler yaptırabildiğine şahit olacaksınız.

Eser, yayımlandığı günden bugüne Prometheus Şeref Kürsüsü Ödülü ve Retro Hugo En İyi Kısa Roman Ödüllerini kazanmıştır.

Eserin 1955’te hazırlananan bir animasyon filmi formatı dışında yenilenen animasyon formatlarına erişmeniz mümkün.

Aspidistra “Keep the Aspisidistra Flying”

Bildiğimiz tek şey neyi istemediğimiz. İşte çağımızda bizim yanlışımız bu. Hepimiz kararsızız…

Orwell’ın şirin metaforlarının, sembollerinin, akıcı dilinin ve iğneleyici uslübünün bir başka örneğine daha rastlayacağınız bir kitap daha.

Nedir Aspidistra, dediğinizi duyar gibiyim. İngiltere ve sınıf atlama çabasındaki insanlar. Bu insanların statülerini gösterebildikleri bir çiçek. Zambak. Çiçeksiz bir zambak türü, aspidistra. Orwell bu eserinde zambağı bir simge olarak kullandı.

Gordon Comstock, Aspidistra’nın kahramanı. Gordon bir reklam ajansında metin yazarlığı yapmakta, ama yaptığı meslekten uzaklaşmak istemektedir. İşini bırakıp hayallerinin peşinden koşma çabasına girer. Hayatının gidişatını tamamen değiştirecek bu fikirde aslında kapitalizme bir başkaldırı sezdirilmektedir. Peki ya minimalist yaşam ve asgari bir miktar para ile nasıl mutlu olunur? Nasıl olur, nasıl gider? Parasız olur mu? İşte bu soruların cevapları Aspidistra’yla birlikte geliyor.

George Orwell’ın başyapıtlarının yerini tutmasını kimse beklemesin bu eserde. Bu eser bir kara mizah örneğidir, aynı zamanda da çok değerlidir.

Paris ve Londra’da Beş Parasız “Down and Out in Paris and London”

“Beş parasız kalmaktan o kadar çok bahsetmiştiniz ki; eh, işte beş parasız kaldınız ve hâlâ ayaktasınız.”

Eserde herkesi vuran cümlelerden biridir herhalde. 

Orwell, parasızlığın dibinde bir yaşamı ve bu yaşamın içinde sağa sola sürüklenişi daha ne kadar gerçekçi anlatabilirdi, diye düşünmekten kendinizi alamayacağınız eserlerden biri.

Kısmı otobiyografi alanında okuyabilceğiniz, Paris ve Londra’da Beş Parasız eserini Paris ve Londra olarak iki bölümde inceleyebilirsiniz. Orwell, Paris’te yaşadığı parasız zamanlarından ve tanıştığı insanların profilllerinden kesitler sunmakla birlikte, 20.yy başlarındaki Paris’in bir kadrajını da bize veriyor. Arka sokaklar, olumsuz yaşam şartları, paralı kölelik…Daha iyi olacağını düşünerek geçtiği Londra ise, Paris’i aratır şekilde onu karşılıyor. Farklı konumlardaki insanların dialogları, davranışları, bakış açılarıyla bize yine insanın en acı yönlerini göstermekten kaçınmıyor yazar. Modern bir kölelik ya da modern bir vahşet mi? Yıllar sonra bile aynı manzaralar mı? Okurken altını çizmediğiniz cümle kalmayacak gibi.

Bonus: Boğulmamak İçin “Coming Up For Air” 

Her şeye vakit vardir ama yapmaya değer şeyler hariç. ”

“…ama benim asıl sormak istediğim şu: bir bebeğe gaz maskesini nasıl takarsınız?”

Son zamanlarda Orwell’a ait olduğu için raflardan seçtiğim kitaplardan biri boğulmamak için. İsmi bile bu kadar vurucuyken, içerikten kaçmanın mümkün olmadığı bir eser. 

Eğer 1984 ve Hayvan Çiftliği’ni okumadıysanız, önce bu kitabı okuyarak Orwell’a başlamanızı tavsiye ederim. Neden mi? Bu kitapta Orwell’ın şaheserlerinin çekirdek hallerine rastlayabilirsiniz…

Ana karakterimiz George. Karısı Hilda ve çocuklarıyla tekdüze hayat süren bu kahramanımız, bir gün kaçmak ister. Çocukluğuna, belki de en güvenli limanına. Geçmişindeki hobilerini düşünüp yapamadıklarını yapmak için, yıllardır gitmediği köyünün yolunu tutacak ama aradıklarını bulabilecek mi?

Orwell’ın dahiyane yeteneğini konuşturduğu bu durum hikayesi sizi 1. ve 2. Dünya Savaşı arasında sıkışıp kalmış insanların yaşadığı psikolojiyi anlamaya davet ediyor. İlk başlarda yavaş yavaş giden bir anlatımla karşılaşsanız da, pes etmeden okumaya devam edin. Pişman olmayacaksınız.

Koronavirüsten korunmaya çalıştığımız şu günlerde çocuklarımıza takmaya çalıştığımız maskeye bakarak, günümüzü de inceleyebilir miyiz acaba?

George Orwell’ın Okuyabileceğiniz Diğer Eserleri

  • Neden Yazıyorum?
  • Faşizm Kehanetleri
  • Katalonya’ya Selam
  • Balina’nın Karnında
  • Kitaplar ve Sigaralar
  • Burma Günleri
  • Wigan İskelesi Yolu
  • Papazın Kızı
  • Dali’den Karakurbağasına Bazı Düşünceler
  • Savaş Öncesi Günlükleri
  • Savaş Günlükleri
  • Savaş Sonrası Günlükleri
  • Edebiyat Üzerine
  • Aslan ve Unicorn
  • Daralma

“İnsanlar yalnızca yaşamın amacının mutluluk olmadığını düşünmeye başlayınca mutluluğa ulaşabilirler. “

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.