Hamilelik ve Doğumla İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar

İçindekiler

Hamile olduğunuzu öğrendiğiniz andan itibaren yeni ve büyülü bir dünyanın kapısını da aralamış oluyorsunuz. Bu yeni dünya karmaşık olduğu kadar zevkli ve her yeni gün yeni bir şeyler öğrenerek hem kendinizi geliştirecek hem bebeğiniz için doğru olanı yapmaya içgüdüsel olarak evrileceksiniz. İşte bu yolda bir ebe olarak en sık karşılaştığım hamilelik ve doğumla ilgili doğru bilinen yanlışlar yazısı ufkunuzu genişletecek. Herkes hata yapar ancak önemli olan doğru olanı öğrenme çabası olmalı. Çıktığınız bu yolculukta çevreden duymanız pek muhtemel olan yanlışlar aşağıda listelendi. Açıklamaları okuyarak doğru olanı anlamayı ihmal etmeyin.

Yanlış: İki canlıyım iki kişilik beslenmeliyim.

Plasenta, anne ile bebek arasındaki gaz değişimini sağlamak, anneden aldığı besinleri bebeğe taşımak ve atık maddeleri bebekten alıp anneye aktarmakla görevlidir. Ayrıca bebeğin büyüme ve gelişmesi için gerekli olan hormonları salgılar. Plasenta gelişimini 12. Gebelik haftasında (3. ay) tamamlar. Dolayısıyla ilk 12 haftalık dönemde annenin yediklerinin ve içtiklerinin bebeğe herhangi bir etkisi yoktur. Gebelik süresince dengeli ve düzenli beslenmek gerekir. 

Peki yeterli ve dengeli beslenme için neler yapılmalıdır?

  • Her besin grubundan yeteri kadar alınmalı
  • Vitamin mineral desteği sağlanmalı
  • Her gün üç ana öğün üç ara öğün şeklinde beslenilmeli
  • Abur cubur gibi katkı maddesi içeren yağlı ve fast food tarzı yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
  • Gebelikte alınması gereken ortalama kilonun üstüne çıkılırsa sadece vücutta yağ birikir, bebeğe herhangi bir faydası olmamaktadır. Alınması gereken ortalama kilo 9-12 kilogramdır.

Yanlış: Vajinal ultrason düşüğe ve erken doğuma neden olur

Vajinal ultrason daha çok hamileliğin ilk haftalarında gebelik tanısı koymada, erken doğum tanısında açıklık ve rahim ağzı uzunluğunun ölçümünde kullanılır. Yani hamilelik hakkında daha detaylı bilgi vermektedir. Özellikle bazı gebeliklerde gebelik testi pozitif çıkmasına rağmen alt karın bölgesinden bakılan ultrasonda kese görülmeyebilir ve doktor vajinal ultrasonla bakmak isteyebilir bunun fetüse bir zararı bulunmaz. Ultrason probunun uç kısmı vajene yerleştirilir. Dolayısıyla fetusun yerleştiği rahimle bir ilgisi bulunmamaktadır. Yani fetüs zarar görmez veya gebelikte düşüğe neden olmaz. 

Yanlış : Doğum başlamadan su gelirse bebekte yapışıklık olur

Anne karnındaki fetüs amniyon kesesi denilen zar şeklindeki  bir kese içinde bulunur. Bu kesenin içinde ise amniyon sıvısı denilen sıvı vardır, bu sıvı bebeği hamilelik boyunca çeşitli darbelere ses ve enfeksiyonlara karşı korur. Fetüsün anne karnında rahat hareket etmesine olanak sağlar. Kas ve iskelet gelişimini destekler. Gebenin sancıları başlamadan su kesesi açılabilir ve genellikle su geldikten 12 saat içinde doğum başlar. Suyun gelmesiyle bebeğin kuruması ve yapışıklıklar olması gibi bir durum söz konusu değildir. Bu durumda acele etmeye gerek yoktur.  Bebeği ve ya anneyi tehlikeye sokacak başka bir durum yoksa doğum eyleminin kendiliğinden başlamasına yönelik yöntemler kullanılmalıdır. Sıcak duş alınabilir, loş bir ortam oluşturulabilir, yürüyüş ,pilates topuyla yapılan egzersizler ve göğüs ucu uyarısı gibi yöntemler doğumun başlamasını kolaylaştırabilir. Doktor gerekli görürse medikal yöntemlerle doğum sancıları desteklenebilir. Ancak bu durumda anneyi sık sık muayene etmemek gerekir. Bebeğin  tehlikede olduğunu gösteren herhangi bir bulgu yoksa (kalp atışı ,vajinal muayene ve ya ultrason  yardımıyla bebeğin tehlikede olup olmadığı anlaşılabilir) ve annede bir enfeksiyon belirtisi yoksa doktor ve ebe gözetiminde sabırla beklemek gerekir.

Yanlış : Bebek çok pistir  hastanede yıkanmalıdır

Yenidoğanın cildi vernix kazeoza denilen kremsi beyaz bir madde ile kaplıdır. Bu kremsi madde yenidoğanın vücut sıcaklığını korur, cilt pH’sını dengede tutar, bebeği enfeksiyonlardan korur ve cildi nemli tutar. Doğal bir koruyucudur ve temizlenmemelidir. Doğumdan birkaç gün sonra vücut tarafından emilir. Ayriyetten normal doğum olmuş ise anne vajenindeki sekresyonlar bebeğin  cilt ph’ını  ve  florasının oluşumunu hızlandırır. Bu nedenle bebek ilk doğduğunda yıkanmamalı sadece   çok fazla kan bulaşmış bebekler ıslak bez veya pamuklarla silinmesi tavsiye edilir. Hem bu nedenlerden hemde göbek kordonunun enfeksiyon kapmaması için kordon düştükten birkaç gün sonra banyo yaptırılması önerilir.

Yanlış: Yiyecek ve içeceklerin doğum ile ilgisi yoktur.

Sağlıklı bir gebelik ve doğum süreci ve bebeğin sağlıklı olması için iyi beslenme gereklidir. Unutulmamalıdır ki anne karnındaki bebeğin gereksinimlerini karşılayabilecek tek kaynak annedir. Ancak  yararlı olduğunu düşündüğümüz  bazı bitkilerin gebe kadına zararı olabilir. 

Hamilelikte Dikkat edilmesi Gereken Yiyecekler

Hamilelik ve doğumla ilgili doğru bilinen yanlışlar her şeyin başı olan sağlığımız için gerekli beslenmede en sık karşılaşılan yanlışların yapıldığı gruptur. Bu konuda zorluk yaşayanlar diyetisyen desteği almalıdır.

  Rahim uyarıcı bitkiler rahmin gevşemesini sağlayarak düşük veya erken doğuma neden olabilir. Bunlar; adaçayı ,rezene ,sinameki ,kekik, meyan kökü, ökse otu, pelin otu, tarçın , kimyon , ve aşırı maydanoz! 

  Kabızlık giderilmesi için kullanılan bazı bitkilerde yine rahim kasılmasına ve uyarılmasına neden olarak düşük veya erken doğuma neden olabilir acı çiğdem, akdiken, aloe vera ,topalak, fesleğen, kekik gibi günlük olarak sık kullanılan baharatlar yemeklerle az miktarda alındığında zararlı olmasada çay olarak 1-2 tatlı kaşığı  kullanıldığında zararlı olabilir.

  Sarımsak hamilelik dönemi mide yanmalarına sebep olabilir.

  Hurma içerdiği oksitosin hormonu sayesinde doğumda açılmaları kolaylaştırır. doğum için faydalı bir besindir ancak 34. Gebelik haftasından sonra yenmesinin faydası vardır erken gebelik haftalarında yenmesi düşüğe ve erken doğumlara neden olabilir. 

 Barsaklarda hareketlenme ve ishale neden olan yiyecekler yine uterin kasılmalara neden olarak erken doğum etkeni olabiliyor. Az pişmiş et yumurta, sakatat, kabuklu deniz ürünleri, fazla işlem görmüş etler mikroplu olabilir. Bu da en çok salam sosis sucuk gibi şarküteri ürünleridir.

 Bazı balık ve kabuklu deniz ürünleri ise bebeğin beyin gelişimini etkileyecek kadar civa içerir. Bunlar; kılıç balığı,uskumru, konserve ton balığı  ve kiremit balığı, ciğerin fazla miktarda tüketilmesi A vitamini zehirlenmesine ve doğum kusurlarına yol açabilir.

Az pişmiş et annenin toksoplazma enfeksiyonuna yakalanma riskini arttırır. Bu enfeksiyonu taşıyan anneler düşük erken doğum veya doğum sonrası bebeği kaybetme gibi risklerle karşılaşabilir veya bebeklerde işitme kaybı zihinsel engellilik  veya ciddi göz enfeksiyonları görülebilmektedir.

Sigara, çay, kahve ve yeşil çay içerisindeki kafein rahim kasılmalarına neden olabilir.

Yanlış: Annede cinsel yolla bulaşan bir hastalık varsa kesin bebeğe de geçer

Aslında bu bilgi tamamen bulaşıcı hastalığa bağlıdır. Bazı hastalıklar plasenta aracılığı ile bebeğe geçebileceği gibi doğum sırasında bebekle temas halinde de geçebiliyor. Ancak, nadir görülen bir durumdur. Önlem alınır tedavi edilirse bir sorun olmaz. 

Hastalıklardan bazıları ve alınabilecek önlemler;

Sifiliz(frengi):

Annenin gebelikte  yeterli tedavisi ile konjenital sifiliz (doğuştan) ortadan kalkabilir. Sifiliz enfeksiyonu ile doğan yenidoğanda hemen ilaç uygulaması gerekir. Penisilin tedavisi uygulanır ve 24 saat sonra bebeğin bulaşıcılığı ortadan kalkar. 1 yaşına kadar belirli aylarda tekrar kan testleri yapılmalı ve hastalık bulgusu var ise tedaviye başlanmalı.

Hepatit B: 

Bebek doğum sırasında veya hemen sonrasında  maternal kan ve sekresyonla temas sırasında enfeksiyonu alır. HBsAg pozitif olan anneden doğan bebek hemen yıkanmalıdır hepatit B immünglobulin verme ve aşılama kronik taşıyıcılık geliştirme %90-95 oranında önlenmektedir.

Hepatit B aşısı rutin aşı takviminde yer almaktadır ve her yeni doğana hastaneden çıkmadan hepatit B aşısı yapılmaktadır. Diğer dozlar ise 1. 2. ve 6. Ayda verilmelidir. Anne eğer HBsAg pozitif ise ekstradan yenidoğan yaşamının ilk 12 saati içinde 0.5ml  hepatit b immünglobulin almalıdır.

Hepatit b olan annelerin bebeklerine bu uygulamalar yapıldıktan sonra anne sütü verilmesinin bir sakıncası yoktur.

Hiv:

Plasenta ile vajinal yada sezaryen doğum farketmeksizin kan ve sekresyon ile temasla ve anne sütüyle geçiş oldugu bilinmektedir. Geçişin önlenmesinde gebelikte anneye verilen zidovudin fetüse geçişi engelleyen en etkili ilaç oldugu bilinir. Bu ilaç gebeliğin 14-34 haftalarda kullanılır. Hiv olan kadınlarda sezaryen önerilmemeli invaziv obstetrik girişimşerden kaçınılmalı ve doğum sonrası bebeğe tedavi uygulanmalı ve emzirme önlenirse bulaşma ihtimali azalir. Yenidoğana doğumdan sonra en geç 24 saat içinde şurup verilir ve 6 hafta bu şuruba devam etmelidir. Hiv pozitif annelerin bebeklerine aşı uygulaması tavsiye edilir.

Hsv:

Hsv enfeksiyonu genellikle doğum sırasında bulaşan bir enfeksiyondur eğer annede hsv oldugu düşünülüyor ise mutlaka  sezaryen doğum düşünülmelidir, yenidoğanda hastalıktan şüpheleniyor ise kesin tanı en erken zamanda konulmalı ve ilaç tedavisine başlanmalı riskli bebekler doğumdan sonraki testi negatif çıksa bile ilk 6 hafta takip edilmelidir.

Yanlış: Hamileyken spor yapılmaz

   Çoğu insan hamilelikte spor yapılmaması gerektiğini hatta düşüğe neden olabileceğini düşünsede aksine sağlıklı geçen bir  hamilelikte yapılan sporun kadına doğumda ve sonrasındaki süreçte oldukça faydası vardır. En önemlisi spor yapan kadınların normal doğum yapma oranı daha yüksektir. Ayrıca; gebelikte yapılan egzersiz gebenin duygularını kontrol etmesine, gerginlikten kurtulmayı, bağırsak fonksiyonlarının düzenlenmesini, sırt ve bel ağrılarını azaltma, kas tonüsünün gelişmesine,  uyku kalitesini arttırma, doğumdan sonra vücut ağırlığının doğum öncesi haline dönmesini kolaylaşmasına, kendine güven ve zindeliği artmasına ve menopoz sonrası osteoporoz riskini ortadan kaldırmak gibi birçok yararı vardır. Ancak çok sert ağır sporlardan kaçınılmalı; ağırlık kaldırmak, dalış, dövüş sporları, fazla germe hareketleri, koşu gibi egzersizlerden uzak durulmalı daha çok yüzme, yürüyüş, pilates, pelvik taban egzersizleri yapılabilir. Egzersizler günlük ortalama yarım saat olmalıdır. Tabii ki bu söylediklerimiz normal-sorunsuz bir gebeliği olanlar için mümkün. Düşük ve erken doğum hikayesi, hipotansiyon,

servikal yetmezlik, kalp hastalığı, servikal açıklık vs. olan gebeler doktor önerisiyle daha çok oturarak veya yatar pozisyonda olan egzersizleri tercih edebilir. 

Yanlış: Erkeğin doğumda rolü yoktur, dışarda beklemeli ve doğum olduktan sonra gelmelidir. Sadece annede hormonal değişiklikler olur.

Bu eski toplumlarda olan bir inanıştır. Eskiden erkek kadın işine karışmayan aile reisi rolünde iken günümüzde kadının çalışması çekirdek aile gibi durumlardan babanın doğuma katılımı artmıştır. Beraber oluşturulan bir sürecin devamının beraber yaşanması anne, baba ve bebek açısından çok daha yararlı olabilir. Doğumda yer almayan babalar, doğumda yer alan babalara kıyasla yenidoğanı tutma ve bakımlarında katkıda bulunmakta zorluk çektiğine dair çalışmalar yapılmıştır. Doğarken eşlerinin yanında olan babaların eşlerine doğum deneyiminden dolayı daha fazla saygı duyduğu da gözlenmiştir. Oksitosin  doğumda uterin kasların kasılmasını  sağlayarak doğumun gerçekleşmesini sağlayan hormondur. Sevgi ve aşk hormonu olarak da bilinen oksitosin kadın kendini mutlu hissettiğinde,  övüldüğünde, eğlendiğinde yada sevildiğini hissettiğinde yükselir. Eşlerin  güzel sözcükler söylemesi, kadını yapabileceğine inandıracak şekilde konuşması, dans etmesi, bele ve omuzlara yapılan masajlar kadının oksitosin düzeyini artırarak daha güzel bir doğum yapmasını kolaylaştırır. Ayrıca  baba adaylarıda eşleri hamileyken hormonal değişime uğradığına yönelik çalışmalar var. Bu dönemde babaların testosteron seviyelerinde düşüş prolaktin seviyelerinde yükselme var.

Yanlış: Gebelikte cinsel ilişki olmamalıdır 

Gebelikte cinsel ilişki olmamalıdır, bebek rahatsız olur, düşüğe neden olur gibi düşünceler Hamilelik ve doğumla ilgili doğru bilinen yanlışlar içinde en çok karşılaşılan şeylerden biri. Ancak gebelikte herhangi bir düşük riski vajinal kanama, plasenta previa denilen plasentanın rahim ağzını kapatması, erken doğum riski, çoğul gebelik, rahim ağzı yetmezliği, enfeksiyon gibi nedenler olmadığı ve anne adayı kendini rahat hissettiği sürece cinsel ilişkininde bir zararı yoktur. Doktorunuz gebelikle alakalı bir risk bulunmadığını söylüyorsa cinsel ilişkinin bir zararı yoktur .Gebelikte cinsel ilişki bebeği rahatsız etmez aksine cinsellikte salgılanan sevgi ve mutluluk hormonu anne ve bebeğin ihtiyacı olan hormondur. Gebelikte bir sakıncası olmadığı gibi doğuma yakın cinsel ilişkininde bir zararı yoktur hatta doğumu kolaylaştırdığını söyleyenlerde vardır.

Yanlış: Bebekler hissetmezler; söylenen ve yapılan hiçbir şeyi duyamazlar

Bebeğinizin ana rahmine düşmesiyle doğuma kadar geçen 9 aylık süre içinde yaşadıkları duydukları ile kişiliği oturmaya başlar. Cenin görebilir, duyar, tat alır hatta ilkel bir seviyedede olsa rahim içinde öğrenebilen bir canlıdır. Daha önemlisi bizim kadar olmasada hissedebilir. Annelik hakkında duyulan endişe veya ikilem fetüs üzerinde derin yaralar bırakabilir, sürekli kavga eden anne babanın davranışlarından etkilenebilir buna tepki olarak ise çok fazla hareket edebilir veya hiç kıpırdamadan durabilir. İstenmeyen bir bebek de annenin bir sağlık sorunu olmamasına rağmen düşüğe neden olabildiği görülmüştür. Fetüs ana rahmine düştüğü andan itibaren döllenmiş yumurtanın istenmediğini hissedebiliyor ve harekete geçiyor. Diğer yandan mutluluk, coşku, pozitif beklentiler bir çocuğun doğum sonrası hayatına katkıda bulunur. Bir çocuğun özgüvenli veya daha çekingen içine kapanık olmasının da doğum öncesi yaşantısıyla bağlantısı vardır. Anne karnında istenmediğini anlayan fetüs ileriki hayatında da çevresi tarafından istenmediği düşüncesine kapılabilir ve özgüven sıkıntısı yaşayabilir. Dinletilen müzik türlerinin de anne karnındaki bebeğe etkisi vardır örneğin rock, metal tarzı müzikler bebeğin anne karnında hareketlenmesine neden oluyor ileriki hayatında daha agresif bir insan oluyor. Klasik müzik dinletilen bir bebeğin ise tam tersi sakinleştiği ve ileriki hayatında daha sakin olumlu bir insan olduğu görülmüştür.

Hamilelik ve Doğumla İlgili Doğru Bilinen Yanlışlar yazısını beğendiyseniz bu yazı da ilginizi çekebilir;

Kapak Fotoğrafı: by NeONBRAND on Unsplash

Paylaş