Çocuk Yetiştirme Tarzınıza Göre Hangi Ebeveynsiniz? sorusunun cevabını Baumrind araştırmalarına göre gruplar isek, 4 çeşit ebeveynlik var.
- Otoriter Ebeveynlik
- Serbest Ebeveynlik
- Demokratik Ebeveynlik
- İhmalkar (İlgisiz) Ebeveynlik
Olarak 4’e ayrılan Baumrind Modeline göre, ebeveynler dünyada bu şekilde kategorize ediliyor.
Pekii siz bu 4 çeşit ebeveynlikten hangisisiniz?
Haydi birlikte bakalım, bu kategorilerin içerikleri nelermiş?
Çocuk Yetiştirme Tarzınıza Göre Hangi Ebeveynsiniz?
Otoriter Ebeveynlik
‘Disiplin- Disiplin- Disiplin ‘ diyerek, sert ve katı tavırlarıyla çocuğunu terbiye eden ebeveynleri muhakkak görmüşsünüzdür.
Kurallar vardır. Esnetilemez, çerçevesi genişletilemez, mantıksız olsa bile “çünkü böyle yapmanı söylüyorum.” diye diretilerek karşı tarafa uygulatılır.
Bu ebeveynler sorgulamayı asla kabul etmedikleri gibi, güzel sözlerle taktir ve ödüllendirme gibi girişimlerde de bulunmazlar.
Bu yöntemleri kullanan anne-babalar, maalesef ki çocukların hak ve ihtiyaçlarına kapalı kalıyorlar. Bu çocuklar büyüdüklerinde ise, kendi akranlarına göre büyük iletişim bozuklukları yaşayabiliyorlar.
Serbest Ebeveynlik
İzin verici ebeveynlik olarakta tanımlayabileceğimiz serbest ebeveynliktir. Çocukların ilgi ve ihtiyaçlarına aşırı duyarlı olan anne-babanın, çocuğun üzerinde kontrol kuramamasıdır. Yani, çocuk öfkelendiğinde çok öfkeli, heyecanlandığında fazla heyecanlı olabiliyor, ama bu duyguların aşırılıkları kontrol edilemiyor. Ebeveynler karşısındaki çocuğun bağımsız bir birey olduğunu ve kararlarına saygı duyması gerektiğini düşünür. Fakat bu çocuklarda genelde “şımarık çocuk” kategorisine giriyor ve saldırgan olabiliyorlar.
Bu çocuklarda sınırlama davranışları oturmadığı için kurallara uymakta zorluk yaşayabiliyorlar. Dolayısıyla okul hayatı ve sosyal hayatında farklı zorluklar yaşayabiliyorlar.
Ayrıca, yapılan araştırmalara göre bu çocukların geleceği, madde bağımlılığı gibi olumsuz yollara çıkıyor.
Demokratik Ebeveynlik
Daha özgüvenli çocuklar yetiştirmek için, demokratik ebeveynlik olumlu sonuçları yanında getiren bir yaklaşım. Hem anne-babanın hem de çocuğun düşüncelerine saygı gösteren bu yaklaşım, çocuğun sorgulamasına, cevap araştırmasına yardımcı oluyor.
Ebeveynlerin, çocuklar üzerinde olan kontrol ve ilgisi bu yaklaşımda daha dengelidir. Ebeveyn çocuğu ne çok sıkar ne de çok serbest bırakır. Çocuğun kurallara uyması için sınırları belirler. Çocuğu izler ama sıkı kontrol ve denetlemeden kaçınma davranışı gösterr.
Bağımsız, keşfeden, sosyal ve işbirlikçi bireyler yetiştirmek için ideal yol olarak tanımlayabileceğimiz demokratik ebeveynlik son yıllarda anne-babaların ilk tercihi olan yaklaşım.
İhmalkar (İlgisiz) Ebeveynlik
Çocuk ve ebeveynin birbirinden bihaber olduğu, ilgi ve ihtiyaçlarını farketmeden yaşadıkları süreçteki yaklaşım, ihmalkar yaklaşım olarak tanımlanır. Çocukları görmezlikten gelip, hayatlarının akışını hiç bozmayan, çocuklarını bu akışa sürükleyen ebeveynler, çocuk yetiştirme tarzı içinde en kötü olan yaklaşımı benimsemişlerdir. Ebeveynlerin genel olarak bu yaklaşımı benimsememesinin sebebini ne derseniz? Kendilerini ebeveyn olma konusunda yeterli hissetmemelerinden kaynaklandığı belirlenmiştir.
Pekii, siz hangi tarz ebeveynsiniz…?
Photo by Volodymyr Hryshchenko on Unsplash
