Çocuklara kitap okuma alışkanlığını ve sevgisini aşılamak için okul çağını ve okumayı öğrenmiş olmalarını beklersek büyük bir yanılgıya düşmüş oluruz. Bu yanılgıyı düzeltmek için Bebekler İçin Kitap Okuma ve sevdirme tüyolarını sizler için derledik. Öncelikle çocuklarımıza bu alışkanlığı kazandırma da biz ebeveynlere çok önemli görevler düşüyor. Ancak bunu sağladığımızda ise çok fazla materyale ihtiyaç duymadan, eğlenceli ve bilgilendirici zaman geçirmeleri mümkün olacak.
Her çocuk birbirinden farklı kişilik özelliklere sahiptir; kimileri sakin ve uysal, kimileri yerinde bir dakika duramaz. Ancak her çocuk için değişmeyen bir gerçek var, o da belli rutinler oluşturmak ve ilgi çekici okumalar yapmak. Çocuklarımıza kitap okuma alışkanlığını kazandırabilmek biraz gayret ve istikrarla hepimiz için mümkün. Peki neler yapabiliriz?
Doğru Kitap Seçimi Yapmak
Bebeklik döneminde, ilk olarak zeka gelişimine katkı sağlayan görsel kartları kullanabilirsiniz. Bu kartları hazır olarak satın alabileceğiniz gibi, kendiniz de, bazı görselleri dijital ortamdan indirip çıktılarını alarak bebeğinize sunabilirsiniz. İlk üç aylık dönemde bunların siyah beyaz olanlarını tercih etmek bebeğinizin dikkatini çeker. Keza görme yetenekleri bu aşamada bu kadarına izin veriyor.
İlerleyen aylarda ise seçenek skalanız artıyor. Kalın karton olan kitaplar, kumaştan yapılmış olanlar ve bebeğinizin tutabileceği boyutta olan sünger kitaplar. Bu ve benzeri kitaplar ile ortaya çıkacak olan yıpranma ertelenmiş olacak ve siz gönül rahatlığıyla bebeğinize verip istediği gibi kurcalamasına olanak sağlamış olacaksınız. Kitap okurken;
- Bebeğinizin kitapla haşır neşir olmasını engellemeyin. İstediği gibi kurcalamasına ağzına dahi götürmesine engel olmayın. Gözleminiz dahilinde mümkün olduğu kadar bunu sürdürün.
- Bebeğinizin sıkıldığını veya başka herhangi bir ihtiyacı olup olmadığına dikkat edin. Zorlayarak yapılan her şey gibi bu da negatif bir geri dönüş sağlar.
- Dikkatinin yoğunlaştığı zamanlarda o sayfada daha çok kalarak istediği kadar ilgilenmesine müsaade edin.
- Bir takım sesler çıkararak (kuş sesi, köpek sesi, araba sesi) ya da hareketler yaparak ilgisini artırın.
Kaynak: https://www.journalagent.com/cocuk/pdfs/cd_14_3_89_94.pdf
Bebekler İçin Kitap Okuma Rutinleri Oluşturmak
Her bebek düzenli olmayı sever. Uyku, yemek ve parka gitmek gibi günün belli başlı saatlerinde benzer tekrarların olması bebeğinize güvende olduğu hissini verir. Bu da beraberinde yapılacak olan işe daha iyi odaklanmayı getirir.
- Kendinize bir saat belirleyin. Örneğin, akşam uykularından önce kitap okuma rutini oluşturmanız daha az fiziksel aktiviteyle bebeğinizin sakinleşmesine yardımcı olur. Kitap okuduktan sonra uyuyacağını öğrenmiş olan bir bebek için uykuya geçiş daha kolay olacaktır.
- Kitapların her zaman farklı olmasına gerek yok zaten bu dönemde çocuklar sevdikleri bir kitabı sizden tekrar tekrar okumanızı isteyecektir.
- Kitap okumaya başlarken her zaman okuyacağınız kitabın kapağını ve adını açıklayarak başlayın.
- Kitap okumaya geçmeden önce ‘birazdan kitap okuyacağız’ şeklinde bir ön bilgilendirme yapın. Bunu önceden yapmak bebeğinizin bir sonraki adıma hazırlıklı olmasını sağlar.
Okunan Kitabı Materyallerle Desteklemek
Okuyacağınız kitabın gerçek hayattan resimler sunması bebeğiniz için çok önemli. Soyut algıları henüz gelişmediğinden etrafında gördüğü cisimlerin olduğu şeyleri okumak kitabın gerçeklerle bağdaşmasını sağlar ve zihninde daha iyi bir yer edinmesini kolaylaştırır.
- Resimlerde gördüğü cisimleri üç boyutlu hayvan figürleri ya da gerçek görüntülerini göstererek destekleyin. Örneğin köy ya da bir çiftliğe giderek hem kitaptaki görseli hem gerçeğini gösterebilirsiniz.
- Sebzeler, tabak, çatal gibi materyalleri kitap okurken yanınızda bulundurun ve her fırsatta karşılaştırma yapın.
- Hayvan taklitleri ve kahkaha, şaşkınlık gibi duyusal hareketlerden faydalanın.
- Kitapta bahsedilen ama materyalle desteklemenin mümkün olmadığı durumlarda kalemle bir kağıda çizmeye çalışarak gösterin.
Bebekler İçin Kitap Okuma Bebekler İçin Kitap Okuma
Bebekler İçin Kitap Okuma Arkadaşı
Hepimiz biliyoruz ki çocuklar kendilerine rol model alarak öğrenip büyürler. Böyle bir durumda kendinden büyük kardeşi olanlar çok şanslı, olmayanlar için de bir oyun arkadaşı belirlemek işimizi kolaylaştırır.
- Tercihen biraz büyük pelüş bir ayıcığa veya başka bir oyuncağa bir isim verip onun kitap okuduğunu göstermek genellikle işe yarar. ‘Aa bak ayıcık kitap okuyor sende okumak ister misin’ diyerek dikkatini çekebilirsiniz.
- Ebeveynler olarak kendimizin de kitap okuması en azından o an için okumak mümkün olmasa bile okuma taklidi yaparak rol model olmayı mutlaka deneyin.
- Oyun çadırı yada bir nevresimle yapabileceğiniz bir ‘okuma yeri’ oluşturmak yine okumayı daha ilgi çekici hale getirecek bir aktivitedir.
Olmazsa Olmaz Kitaplık
Evde bir kütüphane ya da kitaplık olmasının önemiyle ilgili ‘Kitap Okuma Alışkanlığı Kazanmak ve Evdeki Kütüphane’ yazımda bahsetmiştim okumak isterseniz tıklayabilirsiniz.
Bunun yanında bebeğinizin kendisine ait küçük bir kitaplık bölümüne sahip olmasıözgüvenini de destekleyici bir durumdur. Böyle bir kitaplık oluştururken;
- Bebeğinizin kendisinin uzanıp alabileceği, kendi boyutuna uygun bir kitaplık olması önemli. Günümüzde montessori yaklaşımına olan ilginin artmış olmasıyla da bu tarz kitaplıkları cüzi fiyatlara edinmek mümkün. Ayrıca evinizde var olan uygun alanları da bunun için değerlendirebilirsiniz.
- Okuyacağı kitabı bebeğinizin kendisinin bizzat seçip almasına müsaade edin ve gerekirse aynı kitabı defalarca okumaktan çekinmeyin.
- Kitaplığını birlikte düzenlemeyi teklif edin, hem keyifle vakit geçirmeyi hem de bu sırada dağıtmak kadar toplamanın da eğlenceli olabileceğini gösterin.
Bebeklik döneminde düzenli kitap okumanın sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel kazanımlarının yanı sıra fiziksel ve zihinsel gelişimlerine olan katkılarıyla ilgili de birçok çalışma mevcut. Bu çalışmalardan biri için;
https://www.journalagent.com/cocuk/pdfs/cd_14_3_89_94.pdf Yrd. Doç. Dr. Ebru Hasibe TANJU’nun makalesine göz atabilirsiniz.
Bonus: Sesli kitaplar, Hareketli kitaplar, 3D olan, içinde stickerların yer aldığı aktiviteye dayalı kitaplar seçmek, kitapla geçirilen süreyi arttırmasının yanında el becerilerini de destekler. Ayrıca biraz el beceriniz varsa genellikle keçeden meydana getirilen ‘montessori kitap’ yaparak bebeğinize ömür boyu saklayabileceği mükemmel bir hediye verebilirsiniz.
Kapak Fotoğrafı: Photo by Stephen Andrews on Unsplash
