Dikkatinizi çekti mi bilmiyorum ama karantina günlerinde bitki ve çiçeklere olan ilgi de arttı. Pek tabii değil mi? Beton duvarları yaşama bağlayan, daha katlanılabilir hale getiren çiçekler ve yeşil alanlardan daha uygunu yok ki! Kimine göre çiçek yetiştirmek çocuk oyuncağı kimine göre “ben anlamıyorum o dilden” dedirtecek kadar zor. Bu işe girişmenin ilk yolu “istekli olmayı” saymazsak kendinize ve evinize uygun bitkileri seçmek. Aslında birkaç etmene dikkat ederek başarısız olmanız imkansız olan, bana göre “yaşama sevincini eyleme dökmek” gibi bir şey bitki yetiştirmek. Bitki yetiştirmek için nereden başlamalı? İşe yarar bilgiler ve nelere dikkat edebiliriz birlikte bakalım mı?
Mekanınızı Tanıyın
1. Güneş ışığı
Öncelikle evinizde ya da balkonunuzda çiçek yetiştirmek için ışık koşullarına bakın. Gün boyu güneş alıyor mu? Eviniz ya da balkonunuzun cephesi kuzeye mi bakıyor güneye mi? Bu sayede gün boyu bitkinizin ne kadar güneş ışığı aldığını bilecek ve tercihinizi yaparken buna göre hareket edeceksiniz. Gölge ve az güneş alan evinize paşa kılıcı, kurdele çiçeği, deve tabanı gibi az ışık ihtiyacı olan bitkileri tercih edeceksiniz.
2. Sıcaklık ve nem
Yine alacağınız bitki türüne karar vermede yardımcı olacak durum; sıcaklık ve nem. Evinizin genel anlamda ne kadar sıcak ve nemli olduğunu bilmek, seçeceğiniz bitkiyi belirleyecek olan şey.
Bitkinizi Tanıyın
1. Toprak seçimi
Bitkilerin birbirinden farklı kök yapılarının olmasına bağlı olarak değişen toprak seçimi aslında en önemli konulardan. Bitkinin su ihtiyacı ve kök sistemi yapısına bağlı olarak toprağınızı seçmelisiniz. Suya az ihtiyaç duyan ortamın neminden bile su ihtiyacını gideren bitkiler için köklerin daha kolay hareket etmesine yarayan kumsu drenajı yüksek bir toprak gerekli. Çok çiçekli yaprak döken bitkilerde ise drenajı düşük, hava almayan topraklar seçilmeli.
2. Saksı seçimi
Bu maddeyi görmek şaşırtabilir ama gün boyu güneş altında kalan bir saksı uygun ve kaliteli değilse güneşin zararlı ışınlarını direk toprağa geçirerek bitkinin köklerine zarar verir. Siz ne olduğunu anlamadan çiçeğiniz solar gider.
Aynı zamanda toprağın fazla suyunu depo edeceği saksı altı olmalı. Ama şık ve havalı saksılar bu altlık için pek uygun değil bu durumda yapacağınız saksının içine büyük taş parçaları ya da delikli bir platform yapmak böylece fazla su bu alt kısımda birikecek ve fazla sudan bitkiniz etkilenmeyecektir.
Bitkiniz ile saksısı orantılı bir boyda olmalı bu hem görsel açıdan hem büyüme hızı olarak bir denge sağlar.
3. Su ihtiyacı
Hangi bitkiyi yetiştiriyor olursak olalım hepimizin en sık yaptığı hata ya fazla sulayarak bitkimizi çürütmek ya da susuz bırakıp kurutmak oluyor genelde. Çünkü farklı çiçeklere farklı miktarlarda ve sıklıkta verilmesi gereken suyu bitkinin gerçek ihtiyacına göre değil de aklımıza esen şekilde yapmamız kolayımıza geliyor belkide. Bu noktada aldığınız bitki için google’da kısa bir araştırma yapmak faydalı olacaktır.
Daniel Chamovitz – Bitkilerin Bildikleri
Bonus Öneri:
Bitkilere farklı bir gözle bakmanızı sağlayacak “Bitkilerin Bildikleri” kitabını sizi sıkmadan ve yormadan ilginç bilgilerle donatacak olması inancıyla şiddetle tavsiye ediyorum. İlgisini çekenler için metisbilim’den çıkan kitabın yazarının Daniel Chamovitz olduğunu belirtip dünyaya bir de “bitkilerin gözünden” bakmanızı öneriyorum.
Kendinizi Tanıyın
Elbette kendinizi tanıyorsunuz ama bir çiçekten ne beklediğinizi kendinize mutlaka sorun. Yeşillik ve dekor için mi? Bir şeyi büyürken izlemenin verdiği güzel his için mi? Yoksa kendinize arkadaşlar edinmek için mi yetiştirmek istiyorsunuz çiçeği? Emin olun bu durum çok önemli. Anaç ve ilgili biriyseniz suyu seven, dekor için ise hafta da bir sulamanızın yeterli olacağı çiçekleri tercih etmelisiniz. Bu sayede hayal kırıklığına da uğramamış olursunuz.
Sadece bir iki deneme yapıp, ben bu işten anlamıyorum, demeden önce doğru bir başlangıç yaptığınızdan emin olun. Bu güzelliklerden mahrum kalmayın. Ayrıca evde minik canavarlar varsa ona göre bitkiler seçmeyi ve konumlandırmayı da unutmayın.
Bitki Yetiştirirken İşinize Yarayacak Bilgiler
- Sararmaya başlayan bitkileriniz, her zaman susuzluktan değil aksine bazen fazla suya maruz kalmasından sararır. İkisi arasında ki farka toprağın nemlilik durumuna bakarak karar verebilirsiniz. Bunun için toprağın iç kısmına bakın eğer nemliyse bitkiniz su istemiyor demektir.
- Bitki boyunun hızla uzamasını istiyorsanız kısmen daha küçük saksı kullanın var olan enerjisini köklere harcamak yerine büyümeye harcar. Ancak yetersiz bir toprakta da bırakmayın.
- Bitkiniz ne uzuyor ne kısalıyor ise (özellikle sukkulent grubu) iki nedeni olabilir. Ya saksısı çok büyüktür ve uzaması köklerde oluyordur ya da bitkiniz can çekişiyordur. Mutlaka kontrol edin.
- Bitkiniz tek yöne doğru eğilim gösteriyor ve dengesizce uzuyorsa güneş ışığını daha çok almak için aynı yöne eğilim gösteriyordur. Bu durumda bitkinizin yönünü çevirmek daha düzgün büyümesini sağlar.
- Yeni aldığınız bitkinizin hemen saksısını değiştirmeyin eğer toprağı uygunsa bir süre önce yeni mekanına adapte olmasına izin verin. Daha sonra zaman uygunsa saksı değişimini yapabilirsiniz.
- Ölmekte olan bir çiçeğinizi kurtarmanın birçok yolu var ancak küçük ve yeni bir saksıya bir parçasını ekmek ya da suda bekleterek köklenmesini sağlayabilirsiniz. Böylece bitkinizi yedeklemiş olursunuz.
- Bitkinize su verirken aynı miktarlarda su vermeniz dengeli büyüme için pozitif bir etki gösterir. Ne kadar düzen o kadar verimli olan bir bitki demektir.
- Çiçek yetiştirmeyi sevmiyorsanız balkonunuzda taze soğan-sarımsak, rezene, biberiye, nane, maydanoz gibi yenebilir bitkiler yetiştirebilirsiniz.
- Özellikle sardunya gibi sık çiçek açan ve yaprak döken bitkiler için yumurta haşladığınız suyu soğuduktan sonra toprak kısmına dökebilirsiniz. Bitkiniz coşacaktır.
- Mevsim geçişlerinde fazla sulamaya bağlı minik kara sinekler için saksıların toprak kısmına tarçın ilave edebilirsiniz.
- Çiçek biti, yine mevsim geçişlerinde sık karşılaşılan bir durumdur. Yaprakların arka kısımlarında geliştiklerinden fark edilmesi geç olur. En etkili yöntem maalesef zirai ilaçtır. Ancak erken fark ederseniz bir kürdan yardımıyla tamamen el ile temizleyerek, yada bitkinizi yıkayarak bu durumdan kurtulabilirsiniz.
- Saksı değişimi için bitkinizin tüm saksıyı doldurmasını beklemenizi öneririm aksi halde daha önce de belirttiğim gibi uzama köke doğru olacak ve bitkiniz bodur kalacaktır.
- Toprak değişimi için en uygun zaman çiçekten çiçeğe değişmekle birlikte ilkbahar ve sonbahar aylarıdır. Çiçek açmış bir bitkinin saksısını değiştirmenizi önermiyorum. Dinlenme evresine geçmesini beklemelisiniz.
Hadi başlayın! Evimiz, balkonumuz yeşillensin dünyamız güzelleşsin.
